Polen | Auschwitz: een klap in je gezicht

We kennen de plek allemaal wel, maar we praten er niet zo snel over: Auschwitz. Er zijn dingen gebeurd die nooit hadden mogen gebeuren en een bezoek aan het voormalig concentratiekamp confronteert ons met die harde werkelijkheid. Travelgirl Sylvana heeft Auschwitz al twee keer bezocht en deelt hier haar ervaringen.

Uitwisseling

Bij geschiedenis op de middelbare school vond ik de lessen over de Tweede Wereldoorlog altijd het meest interessant. Geschiedenis trok sowieso altijd al mijn belangstelling, maar dit onderwerp sprak me toch wel het meest aan. Toen ik hoorde dat mijn school een uitwisseling met Polen deed, waarbij een bezoek aan Auschwitz op de planning stond, wilde ik dan ook graag mee. Zo’n ervaring wilde ik niet aan mijn neus voorbij laten gaan. Ik werd uiteindelijk uitgekozen om mee te gaan en het was een tijd die me altijd bij zal blijven.

Auschwitz 1

Uiteindelijk brak de bijzondere dag aan waarop we een bezoek zouden brengen aan Auschwitz. We begonnen de dag in Auschwitz 1, het basiskamp, waar de bekende poort met de woorden “Arbeit Macht Frei” staat. De rit ernaartoe was akelig, omdat ik niet wist hoe ik me zou voelen tijdens het bezoek aan het kamp. ‘Wat ga ik allemaal zien?’ was de vraag die door mijn gedachten spookte. Maar toen ik de bekende poort zag staan, met die beklemmende woorden erop, werd die vraag voor mezelf beantwoord.

De vlecht

We werden rondgeleid door het basiskamp en mochten naar binnen in verschillende huizen. In het eerste huis dat we bezochten waren de muren bedekt met foto’s. Foto’s van bijna alle Joden die gevangen hadden gezeten in het kamp met hun naam eronder. Er leek gewoon geen einde te komen aan de hoeveelheid foto’s. Een paar huizen verder kwamen we in kamers waar eigendommen lagen van de Joodse gevangenen. Deze eigendommen waren hen allemaal afgenomen. Dit was voor mij misschien wel het meest confronterende moment. Er was een cabine vol met koffers, koffers van mensen die écht bestaan hebben. Toen ik een Nederlandse naam zag staan op een van de koffers liep er een nare rilling over mijn rug. Het kwam nu wel heel dichtbij.

Ik liep in mijn eentje een stukje verder naar een kamer waar je geen foto’s mocht maken. Dit maakte mij nieuwsgierig. En de reden van het fotoverbod was volkomen duidelijk. Ik was heel erg in shock na het zien van deze kamer, en vond dit ook een van de heftigste dingen die ik die dag gezien heb. In de kamer stond weer een cabine gevuld met eigendommen. Maar het ging toch wel om een heel ander soort bezit, namelijk mensenhaar. Écht mensen haar: afgeknipt, afgeschoren of misschien wel eraf getrokken. Tussen al het haar zag ik een afgeknipte vlecht liggen. Misschien was het wel van een klein meisje geweest? Door deze gedachte sprongen de tranen meteen in mijn ogen. Onmenselijk, maar toch echt de harde werkelijkheid.

Het einde

Om de realiteit nog meer onder ogen te komen bracht onze gids ons naar de gevreesde gaskamers. Dit was de plek waar mensen die het leven in Auschwitz nog vol wisten te houden, toch nog een tragisch einde kregen. De ruimtes waren klein en kil. En daar sta je dan, in een gaskamer, waar veel te veel onschuldige mensen om het leven zijn gebracht. Ik kreeg meteen plaatsvervangend schuldgevoel en flink wat pijn in mijn hart. Waarom heeft dit moeten gebeuren? Een vraag waarop we nooit een bevredigend antwoord zullen krijgen.

De treinrails

Na de heftige confrontatie met de geschiedenis in Auschwitz 1 gingen we door naar Auschwitz Birkenau: het vernietigingskamp. Ik stapte de bus uit en het eerste wat ik zag was de bekende treinrails. Over deze rails zijn talloze mensen vervoerd die hoopten op een nieuwe start. Alleen al de aanblik van die treinrails zorgde voor kippenvel en een flinke brok in mijn keel.

De gids gaf ons een rondleiding langs de hutten waar de Joodse gevangenen in moesten slapen. Het was erg naar om te zien dat mensen in zo’n hut hebben moeten leven. De gids vertelde dat het aantal mensen dat in één hut leefde echt onmenselijk was. Ze moesten daar zonder kachel zien te overleven bij temperaturen van soms wel -20. Goede riolering was er ook niet, dus de geur was waarschijnlijk ondraaglijk. Auschwitz Birkenau was helemaal vlak en ook hartstikke kaal ook. Het enige wat de leegte vulde was prikkeldraad, wat de aanblik alleen maar killer maakte. Indrukwekkend om te zien, maar ook wel erg pijnlijk.

Een kaarsje

Aan het einde van de rondleiding besloten we nog wat kaarsjes te branden. De kaarsjes legden we rondom een steen met een Nederlands opschrift. Je kon in ieders blik zien dat deze dag niet snel vergeten zou worden.

Een paar jaar na de uitwisseling heb ik nog een keer een bezoek aan Auschwitz gebracht. En het bezoek, ook al was het mijn tweede keer, was opnieuw een flinke klap in mijn gezicht. Hoe heeft zoiets verschrikkelijks plaats kunnen vinden?  Tijdens beide bezoeken aan het kamp zag ik een quote die ik heel belangrijk vond en graag met jullie wil delen:

‘’Those who do not remember the past, are condemded to repeat it’’

Door deze quote ben ik ervan overtuigd dat iedereen herinnerd moet worden aan deze zwarte bladzijde van de geschiedenis, zodat het niet nogmaals kan gebeuren. Om die reden raad ik het iedereen aan om minstens één keer in je leven een bezoek te brengen aan Auschwitz.